Zgodnie z decyzjami zapadłymi na konferencji w Poczdamie (17 lipca - 2 sierpnia 1945) z ziem polskich wysiedlono ludność niemiecką - ogółem w latach 1945-1947 z Ziem Odzyskanych wysiedlono ok. 2,5 mln Niemców. W kolejnych latach akcja ta, choć już nie w takim stopniu, była kontynuowana.
Najważniejsze daty i wydarzenia: 1814-1815 - obrady kongresu wiedeńskiego; decydujący głos Rosji, Prus, Austrii, Wielkiej Brytanii i Francji; zasady kongresu: legitymizm, restauracja, równowaga sił 1815 - zawiązanie Świętego Przymierza mającego na celu strzec porządek po kongresie 1825 - George Stephenson otwiera pierwszą linię kolejową 1830 - rewolucja lipcowa we Francji (trzy dni chwały), wprowadzenie konstytucji 1830 - powstanie niepodległej Belgii 1848 - wydanie Manifestu komunistycznego przez Karola Marksa i Fryderyka Engelsa 1848-1849 - Wiosna Ludów: fale rewolucji w państwach europejskich (stłumione na Węgrzech, we Włoszech i Niemczech) 1848 - rewolucja lutowa we Francji – Francja republiką – wprowadzenie powszechnego prawa wyborczego 1861 - ogłoszenie Królestwa Włoch 18 stycznia 1871 - proklamowanie Cesarstwa Niemieckiego 1861-1865 - wojna secesyjna w USA (Południe – Konfederaci kontra Północ – Unia) 1871-1914 - okres bez wojen w Europie, stąd określenie la belle epoque 1871 - powszechne prawo wyborcze dla wszystkich mężczyzn w Niemczech Najważniejsze pojęcia: Rewolucja agrarna - przemiany w rolnictwie zapoczątkowane w Anglii już w XVIII wieku, a na przełomie XVIII i XIX ogarniające resztę Europy Rewolucja przemysłowa – od II połowy XVIII wieku do 1830 roku – Anglia; poza Anglią 1815-1870; przemiany techniczne, ekonomiczne i społeczne; Wielka Brytania „warsztatem świata” Liberalizm – ideologia głosząca pełną wolność jednostki (religijną, gospodarczą i polityczną) Styl wiktoriański – termin określający sztukę angielską, głównie architekturę i meblarstwo, w okresie panowania królowej Wiktorii Styl biedermeier – styl dekoracyjny wnętrz rozpowszechniony głównie w Niemczech i Austrii po 1815 roku Romantyzm - kierunek myślowy i artystyczny powstały w wyniku rozczarowania oświeceniem (który skutkował rewolucją francuską i wojnami napoleońskimi); pojawił się u schyłku XVIII wieku w Niemczech i Anglii; dominował do połowy XIX wieku; romantycy czerpali wzorce ze średniowiecza, ludowości, świata baśni, odrzucali to, co rozumowe; świat chcieli poznać poprzez emocje; przedstawiciele Abolicjonizm – ruch zwalczający handel ludźmi Ku-Klux-Klan – organizacja rasistowska zastraszająca Murzynów; powstała po wojnie secesyjnej Kolonializm - polityka mocarstw polegająca na opanowaniu i utrzymaniu w politycznej i ekonomicznej zależności krajów słabo rozwiniętych w celu czerpania zysków. Imperializm - pod koniec XIX w. terminem tym określano ekspansję kolonialną będącą wynikiem rozwoju przemysłowego państw europejskich, Stanów Zjednoczonych oraz Japonii, a także wiążące się z tym rozszerzanie stref wpływów ekonomicznych (zdobywanie rynków zbytu, źródeł surowców); największe imperium kolonialne zbudowała Wielka Brytania Rasizm – pogląd rozpowszechniony w XIX wieku o wyższości białej rasy nad innymi; nasilił się podczas kolonializmu Socjalizm – pogląd żądający traktowania wszystkich obywateli według tych samych praw oraz zniesienia produkcji prywatnej Komunizm – skrajna odmiana socjalizmu: domaganie się likwidacji własności prywatnej, budowanie społeczeństwa bezklasowego, zniesienie różnic religijnych (głoszenie ateizmu – poglądu, że Boga nie ma) oraz narodowych Marksizm – teoria Marksa i Engelsa zakładająca, że dzieje ludzkości to wieczna walka klas: wyzyskiwaczy (bogatych) z wyzyskiwanymi (biednymi) oraz zapowiadająca rychły upadek kapitalizmu Ruch sufrażystek w Anglii – walczył o prawa wyborcze kobiet Impresjonizm - nowy kierunek w malarstwie, powstały w latach 70. XIX wieku, którego głównym celem było oddanie zmysłowych, ulotnych momentów za pomocą gry koloru i światła Najważniejsze nazwiska: Klemens Metternich – minister Austrii, miał wielki wpływ na obrady kongresu wiedeńskiego George Stephenson – skonstruował lokomotywę, parowóz Rakietę” James Watt – udoskonalił maszynę parową Ignaz Semmelweis – pionier światowej antyseptyki (niszczenia drobnoustrojów) Romantycy: Johann Wolfgang Goethe, Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Ludwig van Beethoven, Eugène Delacroix Wiktor Emanuel II – władca Piemontu, nowy król zjednoczonych Włoch Camillo Cavour – premier Piemontu, przyczynił się do zjednoczenia państw włoskich Otto von Bismarck – żelazny kanclerz, premier Prus, a następnie premier zjednoczonych Niemiec Wilhelm I Hohenzollern – władca pruski, po zjednoczeniu Niemiec – cesarz Abraham Lincoln – od 1860 prezydent USA Robert Lee – wybitny wojskowy amerykański, dowodzący Konfederatami Ludwik Pasteur – twórca mikrobiologii (nauki badającej drobnoustroje), odkrywca szczepionki na wściekliznę, dzięki niemu zaczęto dbać o higienę Wilhelm Roentgen - odkrył promienie X, które znalazły zastosowanie w medycynie Maria Skłodowska-Curie i Piotr Curie – odkrycie pierwiastków promieniotwórczych – polonu i radu Karol Darwin – twórca teorii ewolucji (będącej skandalem naukowym) Graham Bell – skonstruował telefon Thomas Edison – wynalezienie fonografu i żarówki Karol Benz – skonstruował samochód z silnikiem spalinowym Bracia Wright – konstruktorzy samolotu Bracia Lumière – rozwój kinematografii Claude Monet – impresjonista Powyższy materiał został opracowany przez Przeczytanie i zapamiętanie tych informacji ułatwi Ci zdanie klasówki. Pamiętaj korzystanie z naszych opracowań nie zastępuje Twoich obecności w szkole, korzystania z podręczników i rozwiązywania zadań domowych.
Europa i świat 1918-1939. II wojna światowa. 1860 -1926 Kasprzycki Tadeusz 1914 -2005 Nowicki Jan . Nowosielski Jerzy
Zaloguj się Załóż konto Menu Oferta edukacyjna Szkoły językowe i uczelnie Zaloguj się Załóż konto Przejdź do listy zasobów. sprawdzanie wiedzy Filtry: testy Poziom: Część 3. Lata 1815-1939 / III. Świat w latach 1860-1914 Zaktualizowany: 0000-00-00 Study with Quizlet and memorize flashcards containing terms like wojna secesyjna, zwycięstwo republikanina Abrahama Lincolna, ogłoszenie secesji przez Karolinę południową and more. 6 VIII 1914 r. – przekroczenie granicy zaboru rosyjskiego przez I Kompanię Kadrową Józefa Piłsudskiego; nieudana próba wywołania powstania 14 VIII 1914 r. – odezwa Wielkiego Księcia Mikołaja Mikołajewicza obiecująca po zwycięskiej wojnie autonomię Polsce, zjednoczonej pod berłem cesarskim 16 VIII 1914 r. – powołanie Naczelnego Komitetu Narodowego na terenie Austro-Węgier (Kraków) 22 X 1914 r. – powstanie Polskiej Organizacji Wojskowej 18 XII 1915 r. – powołanie Centralnego Komitetu Narodowego (piłsudczycy i PSL) 1 I 1916 r. – powołanie przez Niemców Rady Głównej Opiekuńczej 5 XI 1916 r. – Akt 5 listopada; manifest cesarzy austriackiego i niemieckiego, zapowiadający dość ogólnikowo utworzenie Królestwa Polskiego 6 XII 1916 r. – powstanie w Warszawie Tymczasowej Rady Stanu Królestwa Polskiego 10 IV 1917 r. – cesarz Austro-Węgier przekazuje Legiony Polskie do niemieckiej dyspozycji 2 VII 1917 r. – ustąpienie Piłsudskiego z Tymczasowej Rady Stanu; legioniści odmawiają przysięgi na wierność Niemcom (kryzys przysięgowy) 22 VII 1917 r. – aresztowanie Piłsudskiego i osadzenie w twierdzy w Magdeburgu 15 VIII 1917 r. – powstanie Komitetu Narodowego Polskiego w Lozannie 12 IX 1917 r. – utworzenie w Warszawie Rady Regencyjnej 7 XII 1917 r. – powołanie przez Radę Regencyjną rządu Jana Kucharzewskiego X-XI 1918 r. – tworzenie lokalnych ośrodków władzy polskiej, rozbrajanie wojsk okupacyjnych 28 X 1918 r. – utworzenie Polskiej Komisji Likwidacyjnej w Krakowie 7 XI 1918 r. – powstanie w Lublinie Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej z Ignacym Daszyńskim 10 XI 1918 r. – przybycie Piłsudskiego z Magdeburga do Warszawy 11 XI 1918 r. – przekazanie władzy przez Radę Regencyjną Piłsudskiemu; rozbrojenie Niemców w Warszawie; umowa data odzyskania przez Polskę niepodległości 17 XI 1918 r. – powołanie rządy Jędrzeja Moraczewskiego 22 XI 1918 r. – Józef Piłsudski Naczelnikiem Państwa 26 I 1919 r. – wybory do Sejmu Ustawodawczego 20 II 1919 r. – uchwalenie Małej Konstytucji 1918-1921 r. – kształtowanie się granic państwa polskiego; wojna z Rosją Radziecką 15 VIII 1920 r. – ustawa o reformie rolnej 17 III 1921 r. – uchwalenia konstytucji (konstytucja marcowa) 18 III 1921 r. – traktat w Rydze z Rosją Radziecką 16 XII 1922 r. – zabójstwo pierwszego prezydenta Polski – Gabriela Narutowicza 1923 r. – hiperinflacja marki polskiej 1924 r. – reforma walutowa Grabskiego; zastąpienie marki polskie złotym 1925-1930 r. – wojna celna z Niemcami 12 V 1926 r. – przewrót majowy; objęcie władzy w kraju przez Józefa Piłsudskiego i jego zwolenników 2 VIII 1926 r. – nowela sierpniowa; poprawka do konstytucji pozwalająca prezydentowi na wprowadzanie dekretów z mocą ustawy oraz na rozwiązanie parlamentu 1929 r. – powstanie Centrolewu (PPS, partie ludowe i chadeckie) 1929-1933 r. – kryzys w przemyśle na fali światowego Wielkiego Kryzysu 30 VIII 1930 r. – rozwiązanie parlamentu i rozpisanie nowych wyborów 9 IX 1930 r. – osadzenie w twierdzy brzeskiej przywódców opozycji 13 I 1932 r. – zakończenie procesu brzeskiego, w którym skazano przywódców opozycji (Centrolewu) od zarzutem przygotowywania zamach stanu 25 VII 1932 r. – podpisanie układu o nieagresji w ZSRR (przedłużony w 1934 r. do 1945 r.) 26 I 1934 r. – podpisanie aktu o nieagresji z III Rzeszą 1934 r. – utworzenie obozu w Berezie Katruskiej dla przeciwników władzy sanacyjnej 23 IV 1935 r. – nowa konstytucja (konstytucja kwietniowa) 12 V 1935 r. – śmierć Józefa Piłsudskiego 1936 r. – początek realizacji planu budowy Centralnego Okręgu Przemysłowego 1936-1937 r. – niepokoje i strajki chłoskie 2 X 1938 r. – wkroczenie wojsk polskich na teren Zaolzia 28 IV 1939 r. – wypowiedzenie przez Adolfa Hitlera deklaracji o niestosowaniu przemocy 25 VIII 1939 r. – sojusz z Wielką Brytanią 30 VIII 1939 r. – ogłoszenie powszechnej mobilizacji 1 IX 1939 r. – atak III Rzeszy na Polskę; początek II wojny światowej 1 IX-6 X 1939 r. – kampania wrześniowa 17 IX 1939 r. – atak wojsk radzieckich na Polskę X 1939 r. – okupanci niemiecki i radziecki ustalają strefy wpływów; wcielenie części ziem polskich do Rzeszy (8 X), powstanie Generalnego Gubernatorstwa (12 X), przekazanie Litwie Wileńszczyzny przez ZSRR (10 X) X-XII 1939 r. – pierwsze wysiedlenia polskiej ludności, zamieszkującej ziemie włączone do Rzeszy; zakładanie gett dla Żydów II-VI 1940 r. – masowe wywózki ludności polskiej w ZSRR na Wschód 5 III 1940 r. – decyzja Biura Politycznego KC partii radzieckiej o wymordowaniu polksich oficerów wziętych do niewoli (wykonana do czerwca) VI 1940 r. – eksterminacja polskiej inteligencji przez Niemców; mord w Palmirach 14 VI 1940 r. – uruchomienie obozu pracy w Oświęcimiu 15 XI 1940 r. – zamknięcie getta warszawskiego III 1941 r. – ogłoszenie przez Niemców naboru na listy Volksdeutschów VI 1941 r. – wymordowanie około polskich 50 tys. więźniów podczas ewakuacji więzień radzieckich wiosna 1942 r. – początek planowego mordowania ludności gett żydowskich 22 VII 1942 r. – początek wysiedleń ludności żydowskiej z getta warszawskiego 12 XI 1942 r. – początek akcji germanizacyjnej i wysiedleń na Zamojszczyźnie 19 IV 1943 r. – początek powstania w getcie warszawskim lato 1943 r. – starcia partyzantki polskie i ukraińskiej (UPA) na terenie Kresów; masowe morsy polskiej ludności na Wołyniu 5 I 1944 r. – powstanie Krajowej rady Narodowej z Bierutem na czele 9 I 1944 r. – powołanie przez delegaturę rządu londyńskiego Rady Jedności Narodowej z K. Pużakiem na czele 21 VII 1944 r. – utworzenie w Moskwie PKWN; wydanie manifestu (22 VII) 1 VIII 1944 r. – wybuch powstania warszawskiego 24 XI 1944 r. – dymisja Stanisława Mikołajczyka z funkcji premiera rządu polskiego na uchodźstwie; następca – Tomasza Arciszewski 17 I 1945 r. – wyzwolenie Warszawy 19 I 1945 r. – wyzwolenie Krakowa; samorozwiązanie AK 4-11 II 1945 r. – konferencja w Jałcie 27 III 1945 r. – podstępne aresztowanie 16 przywódców Polski Podziemnej V 1945 r. – zakończenie walk z Niemcami 18-21 V 1945 r. – proces 16 przywódców Polskiego Państwa Podziemnego w Moskwie 28 VI 1945 r. – utworzenie Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej 2 IX 1945 r. – utworzenie Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość (WiN) 14 II 1946 r. – początek planowanych wysiedleń ludności niemieckiej 30 VI 1946 r. – referendum ludowe 4 VII 1946 r. – kielecki pogrom Żydów 19 I 1947 r. – wybory do Sejmu Ustawodawczego 5 II 1947 r. – Bolesław Bierut prezydentem Rzeczypospolitej 28 III 1947 r. – śmierć gen. K. Świerczewskiego; początek akcji „Wisła” 13-14 IV 1947 r. – przyjęcie programu „bitwy o handel” przez Plenum KC PPR 6 VI 1947 r. – śmierć prezydenta na wychodźstwie Władysława Raczkiewicza 2 VII 1947 r. – ustawa o Planie Odbudowy Gospodarczej 25 II 1948 r. – powołanie Powszechnej Organizacji Młodzieży „Służba Polsce” 20-22 VII 1948 r. – powstanie Związku Młodzieży Polskiej 3 IX 1948 r. – usunięcie Władysława Gomułki, B. Bierut na czele PPR 22 X 1948 r. – śmierć prymasa Polski kardynała A. Hlonda 15-21 XII 1948 r. – kongres zjednoczeniowy PPS i PPR; powstanie Polskie Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR) 6 XI 1949 r. – marszałek ZSRR K. Rokossowski ministrem obrony narodowej i marszałkiem Polski Ludowej 27-29 XI – utworzenie satelickiej partii wobec PZPR – Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego 6 VII 1950 r. – podpisanie w Zgorzelcu układu granicznego pomiędzy Polską a NRD 21 VII 1950 r. – ogłoszenie ustawy o 6-letnim Planie Rozwoju Gospodarczego i Budowy Podstaw Socjalizmu 15 II 1951 r. – polsko-radzieckie porozumienie dotyczące wymiany terytorium (rejon Bełza i Krystynopola w zamian z rejon Ustrzyk Dolnych w Bieszczadach) 2 VIII 1951 r. – aresztowanie W. Gomułki 22 VII 1952 r. – uchwalenie konstytucji PRL 8 III 1953 r. – zawieszenie „Tygodnika Powszechnego” 26 IX 1953 r. – aresztowanie prymasa Polski Stefana Wyszyńskiego 7 XII 1954 r. – rozwiązanie Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego (MBP) 12 III 1956 r. – śmierć Bolesława Bieruta 20 III 1956 r. – Edward Ochab I sekretarzem KC PZPR 27 IV 1956 r. – uchwalenie amnestii dla więźniów politycznych 28-29 VI 1956 r. – wydarzenia poznańskiego czerwca 19-21 X 1956 r. – Władysław Gomułka wybrany nowym I sekretarzem KC PZPR 16-18 XI 1956 r. – wizyta W. Gomułki w Moskwie (umowy o repatriacji Polaków z ZSRR i o statusie wojsk radzieckich w Polsce) 27 IV 1960 r. – zamieszki w Nowej Hucie, tzw. walka o krzyż 2 XII 1960 r. – powołanie Komitetu do spraw Radia i Telewizji 15 VII 1961 r. – ustawa o rozwoju systemu oświaty; usunięcie nauki religii ze szkół 29 II 1964 r. – tzw. plan Gomułki; propozycja wstrzymania zbrojeń jądrowych Europie Środkowej 14 III 1964 r. – „List 34” 19 III 1965 r. – aresztowanie Jacka Kuronia i Karola Modzelewskiego za wystosowanie „Listu otwartego” 8 IV 1965 r. – układ z ZSRR „o przyjaźni, współpracy i pomocy wzajemnej” 18 XI 1965 r. – list biskupów polskich do Episkopatu Niemiec 16 IV 1966 r. – początek obchodów uroczystości Millenium Chrztu Polski (Gniezno) 29 V 1967 r. – arcybiskup metropolita krakowski Karol Wojtyła zostaje podniesiony do rangi kardynalskiej 6-12 IX 1967 r. – wizyta gen. Chalresa de Gaulle’a w Polsce 16 I 1968 r. – decyzja władz o zawieszeniu przedstawień „Dziadów” (od 30 I 1968 r. – demonstracje studenckie w Warszawie 8 III 1968 r. – wiec studencki na Uniwersytecie Warszawskim; początek tzw. wydarzeń marcowych 9-28 III 1968 r. – wiece i strajki studenckie w miastach akademickich: Kraków, Lublin, Łódź, Gdańsk, Poznań, Toruń, Warszawa, Wrocław 20 VIII 1968 r. – inwazja wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację; udział w akcji wojsk polskich I 1969 r. – proces J. Kuronia i K. Modzelewskiego II 1969 r. – proces A. Michnika i H. Szlajfera 7 XII 1970 r. – układ z RFN o normalizacji stosunków 14-20 XII 1970 r. – krwawo stłumione robotnicze protesty w Gdańsku, Gdyni i Szczecinie 20 XII 1970 r. – odsunięcie od władzy W. Gomułki; zmiany na najwyższych państwowych stanowiskach 15 II 1971 r. – rezygnacja władz z podwyżek cen żywności 9 IV 1972 r. – S. Ostrowski prezydentem Polski na wychodźstwie 14 IX 1972 r. – nawiązanie dyplomatycznych stosunków pomiędzy Polską a RFN 12 XII 1974 r. – „List 15” – protest intelektualistów w sprawie położenia Polaków z ZSRR 28 V 1975 r. – reforma administracyjna kraju 10 II 1976 r. – uchwalenie poprawek do konstytucji PSL 28-29 IV 1976 r. – utworzenie Związku Socjalistycznej Młodzieży Polskiej (ZSMP) 24 VI 1976 r. – podwyżki cen żywności 25 VI 1976 r. – początek fali strajków w Radomiu, Ursusie i Płocku 23 IX 1976 r. – utworzenie Komitetu Obrony Robotników (KOR) 26 III 1977 r. – powstanie Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela (ROPCiO) 7 V 1977 r. – zabójstwo S. Pyjasa, studenta Uniwersytetu Jagiellońskiego 29 IX 1977 r. – przekształcenie KOR w Komitet Samoobrony Społecznej KOR 29-31 XII 1977 r. – wizyta J. Cartera w Polsce 25 II 1978 r. – powstanie Wolnych Związków Zawodowych w Katowicach 16 X 1978 r. – wybór arcybiskupa Karola Wojtyły na papieża (Jan Paweł II) 8 IV 1979 r. – Edward Raczyński prezydentem Polski na wychodźstwie 2-10 VI 1979 r. – pielgrzymka Jana Pawła II do Polski 29 VII 1979 r. – powstanie Ruchu Młodej Polski 14 VIII 1980 r. – początek strajku w Stoczni Gdańskiej; podpisanie porozumień ze strajkującymi: w Szczecinie – w Gdańsku – i w Jastrzębiu – 3 IX 5 IX 1980 r. – dymisja Edwarda Gierka z funkcji I sekretarza KC PZPR; powołanie S. Kani 17 IX 1980 r. – powstanie NSZZ Solidarność; rejestracja – 10 XI I 1980 r. – konflikt pomiędzy rządem a Solidarnością z powodu braku realizacji porozumień sierpniowych 8-9 III 1980 r. – I Krajowy Zjazd NSZZ Solidarność 3 IV 1980 r. – pierwszy numer tygodnika „Solidarność” 28 V 1980 r. – śmierć kardynała Stefana Wyszyńskiego 7 VII 1980 r. – biskup J. Glemp nowym prymasem Polski 5-10 IX i 26 IX-7 X 1980 r. – krajowy zjazd delegatów NSZZ Solidarność 18 X 1980 r. – ustąpienie S. Kani; gen. Wojciech Jaruzelski na czele PZPR 13 XII 1981 r. – wprowadzenie stanu wojennego 16 XII 1981 r. – pacyfikacja kopalni „Wujek” 22 IV 1982 r. – powstanie konspiracyjnej Tymczasowej Komisji Koordynacyjnej Solidarność 8 X 1982 r. – delegalizacja NSZZ Solidarności na mocy nowej ustawy o związkach zawodowych 12 XI 1982 r. – zwolnienie z internowania Lecha Wałęsy 19 XII 1982 r. – ustawa o zawieszeniu stanu wojennego (od 31 XII) 14 V 1983 r. – śmierć Grzegorza Przemyka 16-23 VI 1983 r. – druga pielgrzymka Jana Pawła II do Polski 22 VII 1983 r. – zniesienie stanu wojennego 19 X 1984 r. – uprowadzenie i zabójstwo ks. Jerzego Popiełuszki 24 XI 1984 r. – powstanie prorządowego Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych (OPZZ) 3 III-22 IV 1986 r. – proces działaczy Konfederacji Polski Niepodległej 8-14 VI 1987 r. – trzecia pielgrzymka Jana Pawła II do ojczyzny 15 VII 1987 r. – powołanie Rzecznika Praw Obywatelskich 25 X 1987 r. – powołanie Krajowej Komisji Wykonawczej NSZZ Solidarność 15 XI 1987 r. – Polska Partia Socjalistyczna wznawia swoją działalność 29 XI 1987 r. – referendum w sprawie reform państwowych 25 IV-14 V 1988 r. – fala strajków 11-16 VII 1988 r. – wizyta Michaiła Gorbaczowa w Polsce VII 1988 r. – ponowna fala strajków na Wybrzeżu i na Śląsku 31 VIII 1988 r. – pierwsze rozmowy komunistycznej władzy z przedstawicielami opozycji 30 XI 1988 r. – telewizyjna debata Wałęsa-Miodowicz 18 XII 1988 r. – powołanie Komitetu Obywatelskiego przy przewodniczącym NSZZ Solidarność 6 II-5 IV 1980 r. – obrady „okrągłego stołu” 17 IV 1989 r. – rejestracja NSZZ Solidarność 4/18 VI 1989 r. – wybory do Sejmu „kontraktowego” i Senatu 23 VI 1989 r. – powstanie Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego (OKP) 19 VII 1989 r. – gen. Wojciech Jaruzelski prezydentem RP 24 VIII 1989 r. – Tadeusz Mazowiecki premierem 10 X 1989 r. – plan Balcerowicza – przedstawienie planu reform gospodarczych 28 X 1989 r. – powstanie Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego (ZChN) 8 XI 1989 r. – rozwiązanie PRON 11-22 XI 1989 r. – wizyta Lecha Wałęsy w USA 29 XII 1989 r. – zmiana nazwy państwa na Rzeczypospolita Polska 27-29 I 1990 r. – zjazd KC PZPR; rozwiązanie partii i utworzenie Socjaldemokracji Rzeczypospolitej Polskiej (SdRP) 9 II 1990 r. – przywrócenie dawnego godła państwowego (orła w koronie) 2 XII 1990 r. – utworzenie Unii Demokratycznej (UD) 25 XI i 9 XII 1990 r. – zwycięstwo Lecha Wałęsy w wyborach prezydenckich 4 I 1991 r. – Jan Krzysztof Bielecki nowym premierem 22-25 II 1991 r. – zjazd NSZZ Solidarność; Marian Krzaklewski nowym przewodniczącym 1-9 V i 13-16 VIII 1991 r. – kolejna pielgrzymka Jana Pawła II do Polski 17 VI 1991 r. – układ o wzajemnym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy z Niemcami 26 XI 1991 r. – przyjęcie Polski do Rady Europy 6 XII 1991 r. – Jan Olszewski nowym premierem 28 V-4 VI 1992 r. – tzw. kryzys lustracyjny 5 VI 1992 r. – Waldemar Pawlak nowym premierem 10 VII 1992 r. – Hanna Suchocka premierem 17 X 1992 r. – uchwalenie małej konstytucji 10 VI 1993 r. – utworzenie Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform (BBWR) 28 VII 1993 r. – podpisanie konkordatu ze Stolicą Apostolską 18 IX 1993 r. – ostateczne zakończenie wycofywania wojsk radzieckich z Polski 19 IX 1993 r. – wybory parlamentarne; zwycięstwo sił postkomunistycznych 18 X 1993 r. – Waldemar Pawlak premierem (rząd koalicyjny SLD-PSL) 2 II 1994 r. – Polska przystępuje do programu „Partnerstwo dla pokoju” 8 IV 1994 r. – wniosek o przyjęcie do Unii Europejskiej 1 I 1995 r. – denominacja złotego 1 III 1995 r. – Józef Oleksy premierem 5 i 9 XI 1995 r. – zwycięstwo Aleksandra Kwaśniewskiego w wyborach prezydenckich 21 XII 1995 r. – rozpoczyna się „sprawa Oleksego” dotycząca współpracy premiera ze służbami bezpieczeństwa ZSRR 23 XII 1955 r. – zaprzysiężenie Aleksandra Kwaśniewskiego na prezydenta RP 25 I 1996 r. – dymisja rządu Józefa Oleksego 7 II 1996 r. – powołanie rządu Włodzimierza Cimoszewicza 18 II 1996 . – referendum uwłaszczeniowe 2 IV 1997 r. – uchwalenie Konstytucji III RP 25 V 1997 r. – referendum konstytucyjne (52,71% głosujących opowiedziało się za przyjęciem konstytucji) 31 V-10 VI 1997 r. – szósta pielgrzymka Jana Pawła II do ojczyzny VII 1997 r. – powódź tysiąclecia w Polsce 19 IX 1997 r. – wybory parlamentarne, zwycięstwo Akcji Wyborczej „Solidarność” 17 X 1997 r. – Konstytucja III RP weszła w życie 17 XI 1997 r. – powstanie rządu Jerzego Buzka 23 II 1998 r. – ratyfikacja konkordatu 30 III 1998 r. – początek rozmów akcesyjnych z Unią Europejską 18 VII 1998 r. – ustawa o nowym podziale administracyjnym kraju na 16 województw 11 X 1998 r. – wybory samorządowe (do trójszczeblowego samorządu – gmina, powiat, województwo) 12 III 1999 r. – przyjęcie Polski do NATO 5 VI-17 VI 1999 r. – siódma pielgrzymka Jana Pawła II do Polski 6 VI 2000 r. – wystąpienie Unii Wolności z rządu Jerzego Buzka 8 VI 2000 r. – Leon Kieres prezesem Instytutu Pamięci Narodowej 8 X 2000 r. – ponowne zwycięstwo Aleksandra Kwaśniewskiego w wyborach prezydenckich 24 I 2001 r. – powstanie Platformy Obywatelskiej (PO) 21 IV 2001 r. – powstanie Ligi Polskich Rodzin (LPR) 15 VI 2001 r. – wizyta prezydenta USA George W. Busha w Polsce 23 IX 2001 r. – wybory parlamentarne; zwycięstwo SLD 19 X 2001 r. – Leszek Miller premierem 21 V 2002 r. – początek Narodowego Spisu Powszechnego 16-19 VIII 2002 r. – ósma pielgrzymka papieża do Polski 13 XII 2002 r. – podczas szczytu w Kopenhadze zakończono negocjacje o przyjęcie Polski do UE 16 IV 2003 . – podpisanie traktatu w Atenach, na mocy którego Polska oraz 9 innych państw europejskich w 2004 r. stało się członkami UE 7-8 VI 2003 r. – referendum w sprawie przystąpienia Polski do Unii Europejskiej 1 V 2004 r. – Polska państwem członkowskim UE 2 V 2004 r. – powstanie rządu Marka Belki 27 I 2005 r. – 60. rocznica wyzwolenia obozu koncentracyjnego Auschwitz_Birkenau 2 IV 2005 r. – śmierć Jana Pawła II 25 IX 2005 r. – wybory parlamentarne; zwycięstwo PiS 9 i 23 X 2005 r. – Lech Kaczyński prezydentem 31 X 2005 r. – zaprzysiężenie rządu Kazimierza Marcinkiewicza 2 II 2006 r. – podpisanie tzw. paktu stabilizacyjnego (PiS, Samoobrona, LPR) 25-28 V 2006 r. – pielgrzymka papieża Benedykta XVI do Polski 14 VII 2006 r. – powstanie rządu Jarosława Kaczyńskiego 7 IX 2007 r. – decyzja o skróceniu kadencji Sejmu 21 X 2007 r. – wybory parlamentarne; zwycięstwo PO 16 XI 2007 r. – powstanie gabinetu Donalda Tuska 21 XII 2007 r. – przystąpienie Polski do strefy Schengen Państwo - Polska Chronologia najważniejszych wydarzeń z lat 1914-2007Odzyskanie przez Polskę niepodległości w 1918 II RPZmiany na terytorium Polski w latach 1914-1945 Molik Witold recenzja: Mirosław Ustrzycki, Ziemianie polscy na Kresach w latach 1864-1914. Świat wartości i postaw, Kraków 2006 Labuda Gerard (1916-2010), Pięciu Braci Męczenników (1003) w Międzyrzeczu czy w Kazimierzu?
Bezprecedensowa urbanizacja W latach 1820-1860 wizualna mapa Stanów Zjednoczonych została przekształcona przez bezprecedensową urbanizację i szybką ekspansję terytorialną. Zmiany te wzajemnie napędzały drugą rewolucję przemysłową, która osiągnęła swój szczyt w latach 1870-1914. Pomiędzy aneksją Teksasu (1845), brytyjskim wycofaniem się z kraju Oregon a Traktatem z Guadalupe-Hidalgo (1848), który scementował cesję Meksyku południowego zachodu na W Stanach Zjednoczonych ekspansja terytorialna gwałtownie przeredagowała konkurencyjne wizje, które wolnomyśliciele, europejscy imigranci, kapitaliści przemysłowi i rdzenni Amerykanie mieli dla przyszłości amerykańskiego imperium. „Gdyby Western Rip Van Winkle zasnął w 1869 r. i obudził się w 1896 r., nie rozpoznałby ziem, na które dotknęły linie kolejowe. Żubr ustąpił bydłu; góry zostały wysadzone i znudzone. Wielkie połacie ziemi, które Kiedyś szeptała trawa, teraz krzyczała kukurydza i pszenica. Państwa narodowe podbiły ludy indyjskie, zabijając niektóre z nich i ograniczając i kontrolując większość z nich. Populacja wzrosła w większości tego rozległego regionu, a tam Na jej obrzeżach rosną miasta. Ziemia, która kiedyś rozciągała się głównie z północy na południe, teraz biegła ze wschodu na zachód. Każdą zmianę można było prześledzić z powrotem do kolei. ”1 Need for Railroads „Ilustrowana historia kolei” Benjamin Outrams Little Eaton Gangway w lipcu 1908 r. Potrzeba ogromnego przemysłu była oczywista: aby dotrzeć do rozwijających się miast portowych Kalifornii, takich jak San Francisco, i przyspieszyć wydobycie złota z kopalni, należałoby ułożyć tory kolejowe na równinach, aby dotrzeć do Pacyfiku i otworzyć sieci handlowe Mnóstwo pytań na temat charakteru, jakie przybierze to nowe terytorium Ameryki: czy będzie zależne od pracy niewolniczej i spełni pierwotną wizję republiki rolniczej Jeffersona? Czy korporacje lub rząd federalny stworzą infrastrukturę wymaganą do „ujarzmienia Zachodu”? inni zastanawiali się, czy przekazanie wyładowanych żubrów równin nowojorskim korporacjom zdusiłoby amerykański sen dla drugiego i trzeciego syna Ameryki. Inni jednak wierzyli, że innowacje technologiczne drugiej rewolucji przemysłowej były niepowstrzymaną kulminacją współczesnej cywilizacji napędzającej wypełnienie się Manifest Destiny. Tego rodzaju pytania nie były nowe w historii Ameryki. Przez całą pierwszą połowę XIX wieku Amerykanie byli zmuszeni dostosować się do implikacji pierwszej rewolucji przemysłowej. Lata 1750-1850 to wiek wzmożonej działalności przemysłowej skupionej wokół tekstyliów. Po wynalezieniu przez Eli Whitneya w 1793 r. Siły parowej i odziarniarki bawełny, bawełna mogła być wysyłana z amerykańskiego Południa statkami z Nowej Anglii do ogromnych fabryk włókienniczych w Wielkiej Brytanii, tworząc handel w odwróconym trójkącie wokół jednego globalnego towaru. Rozwój ten został przez niektórych okrzyknięty „postępem”, ale tempo, skala i zależność od niewolniczej pracy w tych zmianach zaszczepiły u innych ogromne poczucie niepokoju i strachu. Chociaż problemy gospodarcze i społeczne pierwsza rewolucja przemysłowa dotknęła wielu, te obawy zostały odłożone na bok podczas krwawej wojny domowej w kraju (1861-1865). Chińscy kolejarze i Złoty Kolec Poniższe mapy przedstawiają postęp kolei przed wojną secesyjną (jak zawsze, kliknij, aby powiększyć obraz): Mapa kolei Stanów Zjednoczonych, XIX wiek. Mapa kolei Stanów Zjednoczonych, 1860. Amerykański wzrost gospodarczy Po wojnie domowej i odbudowie gospodarka amerykańska znacznie wzrosła, gdy weszła w „Drugie odrodzenie przemysłowe” lucja ”, ogólnie uznawana za okres między 1870 a 1914 rokiem. Stany Zjednoczone były zalane obfitością zasobów naturalnych z nowo nabytych terytoriów, rosnącą podażą siły roboczej imigrującej z Europy oraz migracją wyzwolonych Afroamerykanów z północy i zachodu, rozszerzający się rynek towarów przemysłowych i dostępność kapitału na inwestycje. Druga rewolucja przemysłowa wyjęła lokalne społeczności i ich nowe produkty z cienia dużych regionalnych gospodarek opartych na rolnictwie, które były wspomagane przez nowe siły robocze i techniki produkcji. Podczas drugiej rewolucji przemysłowej innowacje w transporcie, takie jak drogi, parowce, niesamowity kanał, a przede wszystkim kolej, połączyły ze sobą odległe, wcześniej odizolowane społeczności. Transport produktów Po raz pierwszy towary z wnętrza Ameryki mogły być wysyłane bezpośrednio na Atlantyk i odwrotnie. Możliwość wysyłania produktów na duże odległości zmieniła charakter działalności gospodarczej w Stanach Zjednoczonych. Przed rozwojem tego rozbudowanego systemu transportu i komunikacji, gospodarki były zlokalizowane i często oparte na systemie barterowym. Rewolucja transportowa otworzyła nowe rynki dla rolników, przemysłowców i bankierów, którzy mogli teraz sprowadzać bawełnę z doliny Missisipi, pszenicę na Środkowym Zachodzie i wytwarzać towary w północnej części stanu Nowy Jork na globalny rynek oparty na kredytach. Podobnie, rozwój kolei przyniósł radykalną redukcję czasu i pieniędzy potrzebnych do transportu ciężkich towarów, stwarzając nowe możliwości bogactwa w czasie, gdy dwie trzecie wszystkich Amerykanów nadal mieszkało na farmach. Zaangażowanie rządu Rząd federalny aktywnie uczestniczył w tym wzroście, promując rozwój przemysłu i rolnictwa. Wprowadzono wysokie cła, aby chronić amerykański przemysł przed zagraniczną konkurencją, spółkom kolejowym przyznano ziemię, aby zachęcić do budowy, a armię zatrudniono do przymusowego usuwania Indian z zachodnich ziem pożądanych przez rolników i firmy górnicze. Szybki wzrost produkcji fabrycznej, górnictwa i budowy linii kolejowych pobudził nową gospodarkę przemysłową i stanowił ostry kontrast z poprzednią gospodarką małych gospodarstw i warsztatów rzemieślniczych z okresu przed wojną secesyjną. Do 1913 roku, Stany Zjednoczone wytwarzały jedną trzecią światowej produkcji przemysłowej – więcej niż łącznie Wielka Brytania, Francja i Niemcy. Poziom życia i siła nabywcza pieniądza gwałtownie wzrosły, ponieważ nowe technologie odgrywały coraz większą rolę w codziennym życiu obywateli klasy robotniczej i średniej. W latach 1870-1920 prawie 11 milionów Amerykanów przeniosło się z farmy do miasta, a kolejne 25 milionów imigrantów przybyło z zagranicy. Do 1920 roku, po raz pierwszy w historii Ameryki, spis wykazał, że więcej ludzi mieszkało w miastach niż na farmach. Wzajemny wzrost Puck Magazine (7 września 1904 r.) Ten rysunek przedstawia zbiornik magazynowy „Standard Oil” jako ośmiornicę z mackami owiniętymi wokół przemysłu stalowego, miedzianego i morskiego, a także stan, Kapitol Stanów Zjednoczonych i jedna macka sięgająca po Biały Dom. Wynalazki z okresu drugiej rewolucji przemysłowej były ze sobą połączone. Kolej pobudziła rozwój maszyna telegraficzna. Linie telegraficzne i kolejowe nierozerwalnie połączone ze sobą, jak sondaże telegraficzne rozrzucały odległość linii kolejowych. Telegraf, a później telefon, zapoczątkowały erę natychmiastowej komunikacji i doprowadziły, słowami historyka kultury Stephena Kerna: „anihilacja odległości”. To była głęboka zmiana dla Amerykanów. „Lokalność” wystrzeliła na zewnątrz do „narodowego”, a nawet „międzynarodowego”, jako że nowe poczucie jedności świata zostało ustanowione przez te nowe technologie. Technologie te również zwiększyły tempo życia i sposób, w jaki ludzie pracowali i żyli. Główne postępy technologiczne drugiej rewolucji przemysłowej Lata siedemdziesiąte XIX w. Sygnały automatyczne, hamulce pneumatyczne i sprzęgi zwrotne na kolei; Bessemer, a następnie proces otwartego paleniska w stali młyny; telefon, oświetlenie elektryczne i maszyna do pisania. Lata 80. XIX w. Winda i stal konstrukcyjna dla budynków, prowadzące do pierwszych „drapaczy chmur”. 1890. Fonograf i filmy; generator elektryczny, wnoszący wkład w nowoczesne artykuły gospodarstwa domowego, takie jak lodówki i pralki, oraz stopniowo zastępujący silniki wodne i parowe; oraz silnik spalinowy, który umożliwił pierwsze samochody i pierwszy lot samolotem braci Wright w 1903 roku. Niestabilny wzrost Wzrost gospodarczy w tym czasie okres był niezwykły, ale niestabilny. Światowa gospodarka doświadczyła ostrego kryzysu w 1873 r. I ponownie w 1897 r. Przedsiębiorstwa intensywnie ze sobą konkurowały, a korporacje walczyły o przejęcie kontroli nad przemysłem. Niezliczone firmy upadły, a inne zostały wykupione przez większe korporacje, które ostatecznie zawładnęły rynkiem. Dla tych, którzy byli w stanie wykorzystać te postępy technologiczne, druga rewolucja przemysłowa była wysoce opłacalna. Podczas kryzysu w 1873 r., Przyszły gigant branży, Andrew Carnegie założył firmę stalową, która kontrolowała każdy etap działalności, od surowców po transport, produkcję i dystrybucję. Andrew Carnegie Carnegie Fortune Autor: XIX wieku Carnegie zdominował przemysł stalowy i zgromadził milionową huty stali były najbardziej zaawansowane technologicznie na świecie, chociaż zaszczyt ten kosztował jego pracowników. Carnegie kierował swoimi firmami dyktatorską ręką; jego fabryki działały przez całą dobę, a pracownicy byli obciążeni długimi godzinami. Jednak jednocześnie Carnegie uważał, że bogaci mają moralny obowiązek promowania rozwoju społeczeństwa i większość swojego majątku rozdzielał na różne filantropie, zwłaszcza w celu tworzenia bibliotek publicznych w całym kraju. Podobnie jak Carnegie, John D. Rockefeller również zgromadził ogromne ilości bogactwa, chociaż jego pieniądze pochodziły z dominacji przemysłu naftowego. John D. Rockefeller (1885) Wygrana z konkurencją Rockefeller unicestwił konkurencyjne firmy naftowe poprzez zaangażowanie konkurencja, tajne umowy z przedsiębiorstwami kolejowymi, stałe ceny i kwoty produkcyjne. Kupił konkurencyjne rafinerie i zarządzał wszystkimi aspektami operacji, w tym wierceniem, rafinacją, magazynowaniem i dystrybucją. Wkrótce firma Rockefeller’s Standard Oil Company kontrolowała większość krajowego przemysłu naftowego. Podobnie jak Carnegie, Rockefeller publicznie wspierał szereg filantropii, ale prywatnie dominował nad swoimi pracownikami i zaciekle walczył z ich wysiłkami organizowania i uzwiązkowienia. Wniosek Druga rewolucja przemysłowa napędzała Pozłacaną Erę , okres wielkich skrajności: wielkie bogactwo i powszechne ubóstwo, wielka ekspansja i głęboka depresja, nowe możliwości i większa standaryzacja. Brak bezpieczeństwa ekonomicznego stał się podstawowym sposobem życia, ponieważ depresja lat 70. i 90. XIX wieku pozbawiła miliony pracy lub zmniejszyła płace. Ci, którzy pozostali w branży przemysłowej, doświadczyli wyjątkowo niebezpiecznych warunków pracy, długich godzin pracy, braku odszkodowań za obrażenia, braku emerytur i niskich zarobków. Ale dla ograniczonej mniejszości pracowników system przemysłowy stworzył nowe formy wolności. Wykwalifikowani pracownicy otrzymywali wysokie pensje w przemyśle i nadzorowali znaczną część procesu produkcyjnego. Niezależność ekonomiczna wymagała teraz raczej umiejętności technicznych niż posiadania własnego sklepu i narzędzi. Jego zwolennicy określali go jako „postęp”, ale ci, którzy pracowali w fabryce, wiedzieli, że ma to swoją cenę. Ten artykuł pomaga odpowiedzieć na pytanie: „Jakie były skutki drugiej rewolucji przemysłowej?” Tematy: przyczyny drugiej rewolucji przemysłowej, kolejnictwo, niepewność gospodarcza, przemysł, sposoby produkcji, pozytywne skutki drugiej rewolucji przemysłowej, negatywne skutki drugiej rewolucji przemysłowej, wynalazki drugiej rewolucji przemysłowej, wiek pozłacany, bogactwo, ubóstwo, bogactwo dysproporcja, ropa, Rockefeller, Carnegie, postęp technologiczny drugiej rewolucji przemysłowej, transport, kiedy była druga rewolucja przemysłowa
Dział XVI (IV) - Ziemie polskie w latach 1864-1914. Dział XV (III) - Świat w latach 1860-1914. Dział XIV (II) - Polacy w okresie powstań narodowych.
Noc Apuchtinowska Polityka rusyfikacyjna wprowadzona w Królestwie Polskim po powstaniu styczniowym przez Aleksandra Apuchtina - kuratora warszawskiego okręgu polskiego Likwidacja szkół wiejskich Ograniczenie dostępu do edukacji Kulturkampf 1871-1878Otto von Bismarck Dążenie do ograniczenia wpływów kościoła katolickiego Rugi Pruskie 1885-1890Deportacje obywateli polskich,rosyjskich i austro-węgierskich z zaboru pruskiego Paragraf o kazaniach 1871Efekt polityki kulturkampfuKara dla duchownych za krytykę władz państwowych Komisja kolonizacyjna PrusyWykupuje grunty od Polaków za zaniżoną cenę (Polacy mają się przeprowadzać wgłąb Niemiec, a Niemcy osiedlać na ziemiach polskich) Hakata Niemiecki Związek Marchii WschodniejZajmuje się germanizacjąZrzesza niemieckich urzędników, przedsiębiorców i nauczycieliPropaganda niemieckiej kolonizacjiWspieranie niemieckiego szkolnictwaKrzewienie polonofobictnych stereotypówŚledzenie działalności polskiej prasy Ustawa kagańcowa 1908 Zakaz mówienia w innym języku niż niemieckim w miejscach publicznych (chyba że 60% mieszkańców to Polacy) Strajk dzieci wrzesińskich 1901/2Chłosta w szkole 14 dzieci, które nie chciały odmawiać modlitwy po niemiecku Rodzice protestowali przed szkołąWięzienie, bo zakłócenia spokoju publicznego Nowela osadnicza 1904 Zabrania stawiania stałych budynków bez zgody władzy Wóz Drzymały Michał Drzymała chciał się osiedlić na ziemi kupionej od Niemca, ale nie dostał pozwolenia na budowę domuZamieszkał w wozie cyrkowymCodziennie przesuwał go o kilka metrówSymbol oporu wobec germanizacji „Przy Tobie Najjaśniejszy Panie, stoimy i stać chcemy” „My się rozumiemy panowie” - kto do kogo, co symbolizuje Mieszkańcy Galicji + Franciszek Józef I Autonomia za lojalność Franciszek Stefczyk Wiejskie Spółdzielnie Oszczędnościowo-Pożyczkowe Austria „polski Manchester” - jakie to miasto ŁódźCentrum przemysłu włókienniczegoSzybki rozwójWielokulturowa i wielojęzyczna społeczność Serwituty Uprawnienia nadawane chłopom, pozwalające im na korzystanie z łąk i lasów będących własnością szlachty Ludwik Wawrzyński Ideolog polskiego ruchu socjalistycznego, tworzył tajne Lasy Oporu, założył Proletariat w 1882 PPS Polska Partia SocjalistycznaStanisław MendelsonJózef Piłsudski członkiemRozłam SDKP Socjaldemokracja Królestwa PolskiegoRóża LuksemburgOdrzucenie sprawy niepodległościowej Endecja Narodowa demokracjaPrawicowe ugrupowanie polityczneRomam Dmowski założycielem SL -> PSL + rozłam 1895 Stronnictwo Ludowe1903 Polskie Stronnictwo LudoweRozłam: PSL-Lewica i PSL-Piast(prawica, Wincenty Witos) Data rewolucji w Rosji 1905 Przyczyny rewolucji w Rosji Kryzys gospodarczyStrajki robotniczePrzegrana wojna z Japonią Ochrana Tajna policja carska Krwawa niedziela W trakcie rewolucji DemonstracjeHasła rewolucyjne i antyrządoweWojsko otwiera ogień Manifest Październikowy 1905 Mikołaj IIAmnestia więźniów politycznychWolność zrzeszaniaPowszechne prawo wyborczeZwoływanie Dumy Państwowej (parlament)Zakończyło to strajki i było początkiem reform i liberalizacji kraju Piłsudski i Dmowski w Japonii Podczas wojny Rosyjsko-Japońskiej KP popierało JaponięJP chce oddziały Polskie przy japońskich RD przeciwdziała insurekcyjnym planom, popiera jedynie polsko-japońską współpracę w wywiadzie i dywersjach Organizacja Bojowa PPS Chroni działalność PPSJP szef wydziału bojowegoPozyskiwanie pieniędzy Wyroki śmierciOchrona demonstracji Reakcja stołypinowska rządy silnej ręki, represje policyjno-sądowe, wycofanie demokratycznych reform, rozwiązanie Dumy Państwowej, nowa ordynacja wyborcza (ogranicza prawa najuboższych) Skutki rewolucji Zgoda na niepaństwowe szkoły z polskim Ukaz tolerancyjny - koniec dyskryminacji wyznania rzymskokatolickiego i unickiego 2 nurty polskiej historiografii Szkoła krakowska - przyczynà upadku RP są wady ustrojowe i sarmacka mentalnośćSzkoła warszawska - Polacy mają sami reformować, gdyby nie rozbiory to nie byłoby nowoczesnego ustroju i odbudowanej pozycji Stańczycy Konserwatyści krakowscyKonieczność zerwania z tradycją szlachecko-sarmacką i trójlojalizmem„Przegląd Polski” manifest programowy Powstania źródłem nieszczęść Trójlojalizm Postawa społeczeństwa po upadku powstania styczniowego. Wyrzeczenie się dążeń do odbudowy państwa za cenę ekonomicznych i kulturalnych ustępstw ze strony trzech zaborców. O Jan Matejko - jaka to epoka ? Pozytywizm
Study with Quizlet and memorize flashcards containing terms like 1820, Jankesi, konfederacja and more.
Zjednoczone w drugiej połowie XIX wieku – dualizm społeczno-ekonomiczny Stanów Zjednoczonych – problem niewolnictwa – wybuch wojny domowej – wojna secesyjna – skutki wojny secesyjnej – USA w drugiej połowie XIX wieku – wyjaśnia znaczenie terminów: secesja, Unia, Konfederacja, wojna totalna, izolacjonizm – zna daty: wojny secesyjnej (1861– 1865 r.) – identyfikuje postać Abrahama Lincolna – omawia różnice w podejściu do koncepcji ustrojowej między Północą a Południem – wyjaśnia, dlaczego wojnę secesyjną można uznać za wojnę totalną. – wyjaśnia znaczenie terminów: abolicjo-nizm, eksterminacja – zna daty: wybrania Abrahama Lincolna na prezydenta (1860 r.), ogłoszenia secesji przez Karolinę Południową (XII 1860 r.), ataku na Fort Sumter (12 IV 1861 r.), ogłosze-nia Proklamacji emancypacyjnej (IX 1862 r.), zniesienia niewolnictwa (1863 r.), bitwy pod Gettysburgiem (1-3 VII 1863 r.), zabój-stwa prezydenta Lincolna (14 IV 1865 r.) – identyfikuje postacie: Roberta F. Lee, Ulyssesa S. – wyjaśnia znaczenie terminów: osadnictwo farmerskie, planta-cja, jankesi, Ku-Klux-Klan – zna daty: powstania Johna Browna (1859 r.), I bitwy nad Bull Run (VII 1861 r.), bitwy nad Antietam (IX 1862 r.), zdobycia Nowego Orleanu (V 1862 r.), uchwalenia Ustawy o osadnic-twie (V 1862 r.), podpisania aktu bezwarunkowej ka-pitulacji w Appomattox (9 IV 1865 r.) – identyfikuje postacie: Johna Browna, Jeffersona – zna daty: kompromisu Missouri (1820 r.), sprawy Dreda Scotta (1847 r.), bitew pod Fredericksburgiem i Chancellorsville (1862 r.), zdobycia Vicksburga (1863 r.) – identyfikuje postacie: Dreda Scotta, Philipa Sheridana – porównuje armie stron walczących w wojnie secesyjnej – przedstawia wpływ wybitnych dowódców wojskowych na losy wojny secesyjnej – wymienia czynniki, które zadecydowały o porażce wojsk Konfederacji w – ocenia sposób rozwiązania problemu niewolnictwa w czasie wojny secesyjnej i jego społeczne skutki. Granta – przedstawia różnice w rozwoju gospodarczym i społecznym USA – omawia skutki wojny secesyjnej – wymienia czynniki umożliwiające stały wzrost wartości produkcji gospodarczej USA. Davisa, Williama T. Shermana – wyjaśnia, na czym polegał dualizm w rozwoju społeczno-ekonomicznym Stanów Zjednoczonych – charakteryzuje problem niewolnictwa w USA przed wybuchem wojny secesyjnej – przedstawia okoliczności wybuchu wojny secesyjnej – omawia przebieg działań zbrojnych w czasie wojny secesyjnej – przedstawia rozwój gospodarczy USA po wojnie secesyjnej. starciu z Unią. 2. Zjednoczenie Włoch – różne koncepcje zjednoczenia Włoch – polityka Camillo Cavoura wobec – wyjaśnia znaczenie terminu: Czerwony Krzyż – zna daty: „wyprawy tysiąca” – wyjaśnia znaczenie terminów: risorgimento, „wyprawa tysiąca” – zna daty: bitew – wyjaśnia znaczenie terminu: „czerwone koszule” – zna daty: rozejmu w Villafranca di – wyjaśnia znaczenie terminu: bersalierzy – zna daty: zamachu terrorystycznego na Napoleona III (1858 – przedstawia i ocenia sytuację Państwa Kościelnego w kontekście powstania Królestwa Francji – polityka zagraniczna II Cesarstwa Francuskiego – wojna z Austrią – zjednoczenie kraju – powstanie Królestwa Włoch (V 1860 r.), wojny z Austrią (1866 r.), zjednoczenia Włoch (1871 r.) – identyfikuje postacie: Giuseppe Garibaldiego, Wiktora Emanuela II, Camillo Cavoura – wymienia etapy jednoczenia Włoch. pod Magentą i Solferino (VI 1859 r. ), powstania Czerwonego Krzyża (1863 r.), bitwy pod Custozzą (VI 1866 r.) – identyfikuje postacie: Giuseppe Mazziniego, Napoleona III – przedstawia oko-liczności powstania Czerwonego Krzyża – opisuje etapy jednoczenia Włoch – wymienia główne wydarzenia polityczne w Europie, które wpłynęły na zjednoczenie Włoch. Verona (1859 r.), plebiscytu w środkowych Włoszech (1860 r.), zajęcia Królestwa Obojga Sycylii przez Garibaldiego (X 1860), koronacji Wiktora Emanuela II na króla Włoch (III 1861 r.), pokoju w Wiedniu (1866 r.), przyłączenia Rzymu do Królestwa Włoch (1870 r.) – identyfikuje postacie: Jeana-Henri’ego Dunanta, Franciszka Józefa I, Piusa IX – wskazuje na mapie etapy jednoczenia Włoch – przedstawia różne koncepcje jednoczenia Włoch – opisuje stosunki Królestwa Sardynii z Francją i ich wpływ na proces r.), układu francuski-sardyńskiego w Plombières-les-Bains (1858 r.), interwencji francuskiej w Meksyku (1861-1863 r.), ultimatum au-striackiego wobec Królestwa Sardynii (1859 r.) – charakteryzuje politykę zagraniczną Francji za czasów II Cesarstwa i jej skutki – omawia różnice w rozwoju gospodarczym Włoch. Włoch. jednoczenia Włoch – przedstawia przebieg i skutki wojny Królestwa Sardynii z Austrią – wyjaśnia, dlaczego Pius IX ogłosił się „więźniem Watykanu” – omawia politykę Włoch po zjednoczeniu. 3. Zjednoczenie Niemiec i powstanie Austro-Węgier – koncepcje zjed-noczenia Niemiec – wojny z Danią i Austrią – wojna francusko-pruska – powstanie II Rzeszy – powstanie dualistycznej monarchii austro-węgierskiej – zna daty: wojny prusko-duńskiej (1864 r.), wojny prusko-austriackiej (1866 r.), wojny francusko-pruskiej (1870-1871 r.), proklamowania II Rzeszy Niemieckiej (18 I 1871 r.) – identyfikuje postać: Ottona von Bismarcka – przedstawia rolę Prus w jednoczeniu państw niemieckich – wyjaśnia, jakie znaczenie dla Europy – wyjaśnia znaczenie terminów: Związek Północnoniemiecki, „żelazny kanclerz” – zna daty: objęcia stanowiska premiera rządu pruskiego przez O. von Bismarcka (1862 r.), bitwy pod Sadową (VII 1866 r.), utworzenia Związku Pónocnoniemieckie-go (1867 r.), bitwy pod Sedanem (IX 1870 r.), zdobycia Metzu (X 1870 r.), pokoju we – wyjaśnia znaczenie terminu: depesza emska – zna daty: układu prusko-francuskiego (1865 r.), sojuszu prusko-sardyńskiego (1866 r.), pokoju w Pradze (VIII 1866 r.), nadania konstytucji części austriackiej monarchii habsburskiej (1867 r.) – identyfikuje postacie: Helmutha von Moltke, Agenora – zna daty: podpisania rozejmu w wojnie francusko-pruskiej (I 1871 r.), ery Bacha (1849– 1859 r.), dyplomu październikowego (1860 r.), patentu ludowego (1861 r.) – identyfikuje postacie: Leopolda Hohenzollerna, Aleksandra von Bacha, Gyuly Andrássy’ego – wyjaśnia, na czym polegała przewaga armii pruskiej nad – ocenia politykę O. von Bismarcka i jego wpływ na stosunki międzynarodowe. miało powstanie cesarstwa niemieckiego. Frankfurcie nad Menem (V 1871 r.), powstania duali-stycznej monarchii austro-węgierskiej (1867 r.) – identyfikuje posta-cie: Wilhelma I Hohenzollerna, Franciszka Józefa I, Napoleona III – charakteryzuje politykę Ottona von Bismarcka – wyjaśnia, na czym polegał pruski militaryzm – przedstawia okoliczności proklamowania II Rzeszy Niemieckiej. Romualda Gołuchowskiego – wskazuje na mapie etapy jednoczenia Niemiec – omawia koncepcje jednoczenia Niemiec – przedstawia przyczyny, przebieg i skutki wojny prusko-duńskiej – przedstawia przyczyny, przebieg i skutki wojny prusko-austriackiej – omawia przyczyny, przebieg i skutki wojny francusko-pruskiej – przedstawia przyczyny i skutki powstania dualistycznej monarchii austro-węgierskiej. wojskami innych krajów europejskich – omawia strukturę narodowościową Austro-Węgier. 4. Kolonializm – nowa fala kolonializmu – kolonizacja Afryki – konflikty kolonialne w – wyjaśnia znaczenie terminów: kolonializm, Pax Britannica – zna czas dominacji – wyjaśnia znaczenie terminu: dominium – zna daty: powstania sipajów (1857–1859 r.), I – wyjaśnia znaczenie terminów: mahdi, Burowie – zna daty: przekształcenia – zna daty: bitwy pod Aduą (1896 r.), bitwy pod Isandlwa-ną (1878 r.), rozwią-zania Kompanii – ocenia politykę kolonialna Wielkiej Brytanii. Afryce – posiadłości europejskie w Azji – potęga imperium brytyjskiego – walki o wpływy w Chinach – światowe szlaki handlowe Pax Britannica (1856–1914 r.) – identyfikuje postać Wiktorii I – omawia przyczyny ekspansji kolonialnej mocarstw europejskich w XIX w. – wyjaśnia, dlaczego Wielką Brytanię na-zywano „imperium, nad którym nie zachodzi słońce”. wojny opiumowej (1839–1842 r.), powstania tajpingów (1851–1864 r.), II wojny opiumowej (1856-1860 r.), budowy Kanału Sueskiego (1859– 1869 r.) – identyfikuje postacie: Cecila Johna Rhodesa, Ferdinanda de Lessepsa – wymienia przyczyny kolonizacji Afryki – omawia walkę państw europejskich o wpływy w Chinach – wyjaśnia, jakie znaczenie miała budowa kanałów łączących morza i oceany. Egiptu w protektorat brytyjski (1882 r.), rozpoczęcia podboju Algierii przez Francję (1830 r.), zajęcia Tunezji przez Francuzów (1881 r.), powstania Mahdiego w Sudanie (1881– 1898 r.), traktatu w Nankinie (1842 r.), budowy Kanału Kilońskiego (1887–1895 r.), budowy Kanału Panamskiego (1881– 1914 r.), uzyskania statusu dominium przez Kanadę (1867 r.) i Australię (1901 r.) – identyfikuje postacie: Henry’ego Mortona Stanleya, Davida Livingstone’a, Muhammada Ahmada (Mahdiego) – wskazuje na mapie posiadłości Wschodnioindyjskiej (1858 r.) – przedstawia przykłady walki mieszkańców Afryki z Europejskimi kolonizatorami – tłumaczy, dlaczego niektóre zamorskie kraje takie jak Kanada i Australia uzyskały status dominium – wyjaśnia, dlaczego Brytyjczycy nie chcieli pogodzić się z istnieniem niezależnych republik burskich – uzasadnia, dlaczego działania europejskich mocarstw w Azji różniły się od ich postępowania w koloniach afrykańskich. kolonialne państw europejskich w XIX w. – omawia proces kolonizacji Afryki – przedstawia proces kolonizacji Azji – opisuje strategię, jaka przyświecała Brytyjczykom przy zajmowaniu kolejnych kolonii – wymienia przyczyny wybuchu w Indiach powstania przeciwko Brytyjczykom w 1857 r. – opisuje etapy powstawania brytyjskiego imperium kolonialnego. 5. Nowy podział polityczny świata – Europa pod ko-niec XIX w. – wojna rosyjsko-turecka – kongres berliński – Stany Zjednoczo-– wyjaśnia znaczenie terminów: militaryzm, polityka otwartych drzwi – zna daty: kongresu berlińskiego (VI–VII – wyjaśnia znaczenie terminów: „sojusz trzech cesarzy”, szogun, epoka Meiji, obóz koncentracyjny – zna daty: „sojuszu – wyjaśnia znaczenie terminu: dyplomacja dolarowa – zna daty: wojny rosyjsko-tureckiej (1877–1878 r.), – wyjaśnia znaczenie terminu: nawalizm – zna daty: antytureckiego powstania w Hercegowinie (1875 – ocenia wpływ kongresu berlińskiego na ład międzynarodowy – ocenia politykę Brytyjczyków wobec ne na przełomie wieków – Japonia – mocarstwo azjatyckie – wojny burskie – wojna rosyjsko-japońska 1878 r.), wojny rosyjsko-japońskiej (1904–1905 r.) – identyfikuje postacie: Wiktorii I, Mikołaja II – przedstawia polityczną rolę państw europejskich pod koniec XIX w. – wymienia konsekwencje rywalizacji mocarstw na Dalekim Wschodzie. trzech cesarzy” (1873 r.), epoki Meiji (1868–1912 r.), I wojny burskiej (1880–1881 r.), II wojny burskiej (1899–1902 r.), powstania bokserów w Chinach (1899– 1901 r.) – identyfikuje postacie: Aleksandra II, Ottona von Bismarcka, Mutsuhito, Cecila Johna Rhodesa – wskazuje na mapie kierunki ekspansji Japonii – omawia przyczyny i skutki modernizacji Japonii w II połowie XIX w. – przedstawia przyczyny i skutki wojen burskich – omawia przyczyny i skutki powstania bokserów w Chinach – przedstawia pokoju w San Stefano (III 1878 r.), uzupełnienia doktryny Monroe’a (1904 r.), powstania Związku Afryki Południowej (1910 r.), bitwy pod Mukdenem (II–III 1905 r.), bitwy pod Cuszimą (V 1905 r.), traktatu pokojowego w Portsmouth (IX 1905 r.), aneksji Korei przez Japonię (1910 r.) – identyfikuje postacie: Benjamina Disraeliego, Theodora Roosevelta, Paula Krugera – wskazuje na mapie tereny będące strefą wpływów brytyjskich na Dalekim Wschodzie – omawia politykę zagraniczna Stanów Zjednoczonych w II r.), Bułgarii, Serbii i Czarnogórze (1876 r.), tajnej konwencji Rosji i Austro-Węgier (1877 r.),oblężenia Plewny (1878 r.), bitwy pod Płowdiwem (I 1878 r.), wojny amerykańsko-hiszpańskiej (1898 r.), konferencji pokojowej w Paryżu (1898 r.), sojuszu brytyjsko-japońskiego (1902 r.), zdobycia Port Artur (I 1905 r.) – identyfikuje postać Alfreda Thayera Mahana – omawia przyczyny, przebieg i skutki wojny rosyjsko-tureckiej w latach 1877–1878 r. – wyjaśnia, czym różniły się decyzje kongresu berlińskiego od tych, Burów. przyczyny i skutki wojny rosyjsko-japońskiej. połowie XIX w. – wyjaśnia, na czym polegała polityka dolarowa USA – wyjaśnia, jakie były skutki przełamania przez Amerykanów izolacji Japonii – przedstawia prze-bieg wojny rosyjsko-japońskiej – charakteryzuje politykę nowych mocarstw światowych – Stanów Zjednoczonych i Japonii. które zapadły w 1815 r. w Wiedniu – wyjaśnia, jaki wpływ na politykę międzynarodową miał konflikt między Koroną Brytyjską a Burami w Afryce. 6. Epoka węgla i stali – przemiany w rolnictwie – rozwój nauk przyrodniczych – rozwój przemysłu – zmiany w transporcie i komunikacji – era elektryczności – rozwój telekomunikacji – wyjaśnia znaczenie terminów: płodozmian, asymilacja – zna daty: ogłoszenia teorii doboru naturalnego i ewolucyjnej genezy gatunków (1859 r.), skonstruowania telefonu (1876 r.), udoskonalenia – wyjaśnia znaczenie terminów: melioracja, teoria ewolucji – zna daty: skonstruowania lampy naftowej (1853 r.), opracowania układu okresowego pierwiastków (1869 r.), skonstruowania – wyjaśnia znaczenie terminu: melting pot – zna daty: odkrycia promieniotwórczości (1896 r.), odkrycia polonu i radu (1898 r.), uruchomienia pierwszej elektrowni miejskiej w Nowym Jorku (1882 r.), opatentowania radiostacji (1896 r.), – zna daty: odkrycia J. Daltona (1808 r.), teorii elektromagnetyzmu (1820 r.), odkrycia praw oporu elektrycznego (1826 r.), wynalezienia aluminium (1827 r.) – identyfikuje postacie: Jönsa Jacoba Berzeliusa, – ocenia wpływ przemian cywilizacyjnych XIX w. na standard życia społeczeństwa europejskiego. – stare i nowe potęgi gospodarcze – migracje żarówki (1880 r.) – identyfikuje postacie: Charlesa Darwina, Marii Skłodowskiej-Curie, Thomasa Edisona, Grahama Bella, Alfreda Nobla – wyjaśnia, jakie znaczenie miała teoria ewolucji ogłoszona przez Ch. Darwina – wyjaśnia, dlaczego wiek XIX określa się mianem „wieku węgla i stali”. turbiny parowej (1884 r.), wynalezienia czterosuwowego silnika spalinowego (1876 r.), pierwszego udanego lotu samo-lotem (1903 r.), ustanowienia Nagrody Nobla (1901 r.) – identyfikuje postacie: Dymitra Mendelejewa, Ignacego Łukasiewicz, Gottlieba Daimlera, Karla Benza, Rudolfa Diesla, Wilbura i Orville’a Wrightów, Guglielma Marconiego – przedstawia założenia teorii ewolucji Ch. Darwina – wymienia cechy charakterystyczne ery elektryczności – wyjaśnia, jakie znaczenie miał pierwszej publicznej transmisji radiowej (1909 r.), opatentowania dynamitu (1867 r.) – identyfikuje postacie: Karola Olszewskiego, Zygmunta Wróblewskiego, Johna Daltona, Georga Ohma, Michaela Faradaya, Antoine'a Henriego Becquerela, Wernera von Siemensa – wskazuje na mapie główne kierunki migracji Europejczyków na przełomie XIX i XX w. – omawia przemiany w rolnictwie w II połowie XIX w. – wymienia najważ-niejsze wynalazki w dziedzinie chemii, fizyki i nauk Humphry’a Davy’ego, Pierre’a Curie, Hansa Christiana Orsteda, Rudolfa Virchowa, Charlesa Parsonsa, Étienne’a Lenoira, Nikolausa Otto – przedstawia przyczyny nierównomiernego rozwoju rolnictwa w II połowie XIX w. – omawia przemiany w dziedzinie produkcji stali i surówki żelaza – omawia przemiany w przemyśle chemicznym. rozwój telekomunikacji – wymienia państwa, które pełniły rolę potęg gospodarczych w II połowie XIX w. biologicznych – przedstawia przyczyny coraz większej popularności nowych środków transportu na początku XX w. – omawia zmiany w transporcie i komunikacji – charakteryzuje zjawisko migracji w II połowie XIX w. 7. Przemiany ustrojowe i nowe ideologie – upowszechnienie się systemów demokratycznych – rozwój partii politycznych i podział ideologiczny systemów partyjnych – anarchiści i syndykaliści – I Międzynaro-dówka – Komuna Paryska – socjaldemokracja i komunizm – wyjaśnia znaczenie terminów: demokratyzacja, partia polityczna, komunizm, pluralizm, nacjonalizacja, nacjonalizm, antysemityzm – identyfikuje postać Karola Marksa – wyjaśnia, na czym polegała demokratyzacja życia politycznego – przedstawia – wyjaśnia znaczenie terminów: anarchizm, proletariusze, laicyzacja, socjaldemokracja, bolszewicy, społeczna nauka Kościoła, chadecja, syjonizm, szowinizm – zna daty: wprowadzenia powszechnego prawa dla mężczyzn we Francji (1848 r.), uzyskania praw – wyjaśnia znaczenie terminów: wigowie, torysi, syndykalizm, komunardzi, rewizjonizm, reformizm, mienszewicy – zna daty: założenia I Międzynarodówki (1864 r.), szturmu wersalczyków na Paryż (V 1871 r.), I Światowego Kongresu Syjonistycznego – wyjaśnia znaczenie terminu: darwinizm społeczny – zna daty: powstania Partii Pracy (1900 r.), powołania Komitetu Centralnego Gwardii Narodowej (III 1871 r.), wyborów do Komuny Paryża (III 1871 r.) – identyfikuje postacie: Fernanda Pelloutiera, Louisa Adolphe,a Thiersa, – ocenia wpływ nowych ruchów i partii politycznych na proces demokratyzacji państw europejskich. – chrześcijańska demokracja – nacjonalizm – syjonizm okoliczności narodzin i skutki nacjonalizmu. wyborczych przez kobiety w Nowej Zelandii (1893 r.), Komuny Paryskiej (III–V 1871 r.), utworzenia II Międzynarodówki (1889 r.), ogłoszenia encykliki Rerum novarum przez Leona XIII (1891 r.) – identyfikuje postacie: Michaiła Bakunina, Piotra Kropotkina, Eduarda Bernsteina, Leona XIII, – omawia kierunki rozwoju partii politycznych w Europie – wyjaśnia, jakie możliwości dawało robotnikom powstanie partii socjalistycznych – przedstawia narodziny i założenia programowe chrześcijańskiej (1897 r.) – identyfikuje posta-cie: Georgesa Sorela, Jeana Blanca, Louisa Blanqui, Pierre’a Proudhona, Jarosława Dąbrowskiego, Walerego Wróblewskiego, Theodora Herzla – przedstawia systemy wyborcze w państwach europejskich – opisuje system partyjny Wielkiej Brytanii – przedstawia założenia programowe anarchistów, syndykalistów, socjalistów i socjaldemokratów – omawia okoliczno-ści zwołania I i II Międzynarodówki – przedstawia przebieg Komuny Floriana Trawińskiego, Karla Kautsky‘ego, Alexandre’a Mille-randa, Lwa Martowa – wyjaśnia, dlaczego działania anarchistów cieszyły się uznaniem rewolucjonistów – tłumaczy, dlaczego Polacy chętnie wstępowali w szeregi rewolucjonistów – wyjaśnia, dlaczego Leona XIII nazywano „papieżem robotników”. demokracji – przedstawia okoliczności wybuchu i skutki Komuny Paryskiej. Paryskiej – omawia przyczyny i skutki rozłamu w ruchu socjalistycznym w II połowie XIX w. – omawia przyczyny powstania ruchu syjonistycznego. 8. Piękna epoka – rozwój cywilizacyjny i zmiany w życiu codziennym – zmiany w miastach – rozwój medycyny i higieny – emancypacja kobiet – upowszechnienie oświaty – rozwój czytelnictwa i literatury – malarstwo i architektura przełomu wieków – kultura masowa i upowszechnienie sportu – wyjaśnia znaczenie terminów: emancypacja, realizm, naturalizm, impresjonizm, symbolizm, secesja, kultura masowa – identyfikuje posta-cie: Ludwika Pasteura, Wilhelma Röntgena, Fryderyka Nietzschego, Honoré de Balzaca, Aleksandra Dumasa, Juliusza Verne’a, Claude’a Moneta, Vincenta van Gogha – wymienia zmiany wprowadzane w miastach na przełomie XIX i XX – wyjaśnia znaczenie terminów: sufrażystki, eklektyzm – zna daty: wynalezienia lampy rentgenowskiej (1895 r.), skonstruowania kinematografu (1895 r.) – identyfikuje postacie: Florence Nigh tBPF.
  • qyy099lsvd.pages.dev/192
  • qyy099lsvd.pages.dev/141
  • qyy099lsvd.pages.dev/369
  • qyy099lsvd.pages.dev/83
  • qyy099lsvd.pages.dev/182
  • qyy099lsvd.pages.dev/163
  • qyy099lsvd.pages.dev/98

    • świat w latach 1860 1914